SI LIDHJET SHBA-VIETNAM MUND TË DALIN NGA BINARËT- Nga Derek Grossman

Tani që SHBA dhe Vietnami kanë zgjedhur udhëheqësit e tyre të rinj, të dy vendet duhet të marrin në konsideratë hapat e ardhshëm në marrëdhëniet dypalëshe.

Për katër vitet e fundit, administrata Trump kapitalizoi vrullin e përcaktuar nga administratat e mëparshme për të thelluar “partneritetin gjithëpërfshirës” të Uashingtonit me Hanoi, përfshirë në fushën e sigurisë gjithmonë të ndjeshme.

Vendosmëria kineze në rritje në vitet e fundit në Detin e Kinës Jugore, ku Vietnami ka mosmarrëveshje të mbivendosura të sovranitetit me Kinën, ka forcuar partneritetin SHBA-Vietnam, duke e bërë atë një nga pikat më të ndritshme në politikën e jashtme të administratës Trump.

Nëse administrata e Biden do të qëndronte në këtë kurs, atëherë vrulli dypalësh është praktikisht i siguruar. Shenjat e hershme janë premtuese.

Përshembull, ekipi i Biden ka nënvizuar vazhdimisht nevojën për të forcuar aleancat dhe partneritetet e SHBA, dhe kjo do të përfshinte Vietnamin. Administrata ka marrë më tej një qëndrim të ashpër ndaj Kinës, duke iu referuar asaj si një “konkurrent strategjik” dhe duke kritikuar presionin e saj ushtarak kundër Tajvanit.

Megjithatë, Presidenti Biden është zotuar gjithashtu të mbledhë një “Samit të Demokracive” në 2021 për të “ripërtërirë frymën dhe qëllimin e përbashkët të kombeve të Botës së Lirë”.

Si një regjim autoritar socialist, Vietnami me sa duket nuk do të ishte i ftuar në një ngjarje të tillë. Vetë ngjarja nuk është problemi por ajo që mund të sinjalizojë botëkuptimi i Biden: se SHBA kërkon më pak bashkëpunim me partnerë autoritarë dhe më shumë bashkëpunim me ata demokratikë për t’iu kundërvënë atyre sesa në të kaluarën.

Si pjesë e kësaj përpjekjeje, Biden krijoi një drejtori të re në Këshillin e Sigurisë Kombëtare për demokracinë dhe të drejtat e njeriut, duke sinjalizuar edhe një herë se një ndryshim është i afërt.

Vietnami ndoshta është i shqetësuar që situata e dobët e të drejtave të njeriut e bën atë një objektiv për kritika më të mëdha të SHBA sesa nën administratat e Trump ose madje edhe të Obama. Hanoi ka të ngjarë t’i kushtojë vëmendje të veçantë publikimit vjetor të Departamentit të Shtetit “Raportet e Vendeve mbi Praktikat e të Drejtave të Njeriut” për të parë se si administrata e Biden karakterizon Vietnamin jo vetëm në raport, por më e rëndësishmja në vërejtjet publike, nëse do të ketë.

Gjatë administratës së Trump, nuk u lëshuan në kohën e botimit kurrë deklarata të veçanta për shtyp. Kritikat publike vinin herë pas here veçanërisht pas arrestimeve të aktivistëve të organizatave të shoqërisë civile ose gazetarëve, por kjo kritikë mbahej përgjithësisht në minimum.

Për më tepër, Hanoi do të jetë vëzhgues i çdo kritike amerikane ndaj sistemit të saj politik që rezulton nga theksi i ri i SHBA në ruajtjen e demokracisë. Gur themeli i marrëdhënieve SHBA-Vietnam që mundësuan vizitën e parë dhe të vetme të një shefi të Partisë Komuniste Vietnameze në Shtëpinë e Bardhë në janar 2015 është respekti i ndërsjellë për sistemet politike.

Çdo ndryshim i SHBA-së mbi këtë pozicion mund të trimërojë vijat e ashpra konservatore në Vietnam që kërkojnë të shmangin ndërhyrjet amerikane në politikën vietnameze.

Një arsye e veçantë për shqetësim është në fushën e tregtisë dypalëshe. Në dhjetor, administrata Trump vendosi të etiketojë Vietnamin si një manipulues monetar. Sipas përfaqësuesit të Tregtisë të SHBA-së në ditët në ikje të administratës Trump, “akte, politika dhe praktika të padrejta që kontribuojnë në nënvlerësimin e monedhës dëmtojnë punëtorët dhe bizneset amerikane dhe duhet të adresohen”. Por në fund, administrata Trump nuk ndërmori ndonjë veprim në minutën e fundit kundër Vietnamit. Mbetet për t’u parë nëse administrata e Biden mund të kryejë rishikimin e saj të kësaj çështje dhe të marrë masa kundër Vietnamit, gjë që sigurisht do të shkaktonte tension në marrëdhëniet dypalëshe.

Në fund, administrata e Biden është e gatshme të marrë një qëndrim më të ashpër kundër mikut të vjetër të Vietnamit, Rusisë. Në thirrjen e tij të parë telefonike me Presidentin rus Vladimir Putin më 26 janar, Presidenti Biden i paraqiti atij një sërë shqetësimesh të SHBA, përfshirë përfshirjen e pretenduar të Moskës në një operacion masiv spiunazhi kibernetik si dhe arrestimin e liderit të opozitës Alexei Navalny. Qasja më e ashpër e Biden mund të përfshijë gjithashtu forcimin e zbatimit të Countering America’s Adversaries Through Threat of Sanctions Act (CAATSA) ndaj aleatëve dhe partnerëve. CAATSA lejon SHB.-të të vendosin sanksione ndaj vendeve që blejnë pajisje ushtarake ruse. Duke pasur parasysh që afërsisht 80 për qind e sistemeve ushtarake vietnameze janë të ndërtuara nga sovjetikët ose rusët, CAATSA mund të ketë një ndikim në mënyrë disproporcionale të lartë në sigurinë e Vietnamit. Për të qenë të sigurt, administrata e Biden-it ende nuk ka dhënë komente për CAATSA dhe nëse do të ishte e gatshme t’u jepte vendeve të caktuara, si Vietnami, një përjashtim. Në kushtet aktuale, Uashingtoni mund të detyrohet të sanksionojë Hanoi-n në të ardhmen.

Megjithëse ka arsye të vlefshme për të vënë në pikëpyetje trajektoren e marrëdhënieve SHBA-Vietnam në vitet e ardhshme, vrulli dërrmues është pozitiv dhe ka të ngjarë të qëndrojë i tillë. Të dy vendet respektojnë njëra-tjetrën dhe mbajnë interesin e përbashkët për të komplikuar rritjen e fuqisë ekonomike dhe u shtarake të Kinës. Çdo fërkim që lind ndoshta do të trajtohet në mënyrë diplomatike për të shmangur dëmtimin më të madh të marrëdhënies. Por sigurisht, asgjë nuk është e garantuar./TheDiplomat